ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ

Laura Parigi

Alessandra Anichini

Rudi Bartolini

INDIRE: Εθνικό ινστιτούτο τεκμηρίωσης, καινοτομίας και εκπαιδευτικής έρευνας

Ονομασία: Ψηφιακή τεχνολογία στην προσχολική αγωγή: από τις αναπαραστάσεις στις πρακτικές ψηφιακής αφήγησης

Η υπόθεση στην οποία βασίστηκε η έρευνα αφορούσε τη δυνατότητα ή μη, τροποποίησης της εικόνας της τεχνολογίας ως “παθητικού” οργάνου, παρόμοιου με την τηλεόραση. Η εργασία, που διεξήχθη κατά τη διάρκεια δύο σχολικών ετών, αποκάλυψε τη δυνατότητα παρέμβασης στις ευρέως διαδεδομένες πεποιθήσεις, μέσω της αλλαγής της προσέγγισης των ψηφιακών τεχνολογιών.

Σκοπός της έρευνας ήταν να διαπιστωθεί μια βαθιά σύνδεση μεταξύ της αναπαράστασης της τεχνολογίας από τους ενήλικες (είτε πρόκειται για γονείς είτε για δασκάλους/ες) και των εικόνων που αναπτύσσονται στο μυαλό των παιδιών. Η υπόθεση που καθοδηγούσε την έρευνα βασιζόταν ακριβώς στην ιδέα ότι αυτή η αναπαράσταση στην πραγματικότητα επέστρεφε την εικόνα της τεχνολογίας ως “παθητικού” οργάνου, αφομοιωμένου κατά κάποιον τρόπο, για αυτή την ηλικιακή ομάδα, που χρησιμοποιείται κυρίως ως οθόνη για την προβολή αριθμών, φωτογραφιών και, κυρίως, κινούμενων σχεδίων.

Αυτή η ιδέα της τεχνολογίας, ωστόσο, θεωρήθηκε δυνητικά τροποποιήσιμη με την παρέμβαση στα σχολεία, προτείνοντας εκπαιδευτικές δραστηριότητες ικανές να επιστρέψουν στα τάμπλετ, τα smartphones, τις οθόνες εν γένει, τον εργαλειακό τους ρόλο, χρήσιμο ακριβώς για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη ιστοριών παρόμοιων με αυτές που γενικά μεταφέρουν, ήδη προκατασκευασμένες, για τη χαρά των νεαρών χρηστών.

Τα δύο χρόνια της έρευνας μας επέτρεψαν να πειραματιστούμε και να παρατηρήσουμε διδακτικές πρακτικές που σχετίζονται με την παραγωγή ψηφιακών αφηγήσεων (digital storytelling), οι οποίες πραγματοποιούνται μέσω της χρήσης τεχνολογιών που είναι διαθέσιμες στις συμμετέχουσες τάξεις (κυρίως υπολογιστές και τάμπλετ) και, σε δύο από τις συμμετέχουσες τάξεις, μιας συγκεκριμένης τεχνολογίας, του I-Theatre, ενός συστήματος που συνδυάζει εργαλεία για την απόκτηση έρευνας, εικόνων και ήχων με λογισμικό για την ανάπτυξη κινούμενων κειμένων, που επιτυγχάνεται μέσω του άμεσου χειρισμού των στοιχείων στην οθόνη.

Στην πραγματικότητα, το σύστημα καθιστά δυνατή την παραγωγή “ψηφιακών ιστοριών”, δηλαδή μικρών κινούμενων σχεδίων κινουμένων σχεδίων που αποτελούν προϊόν της δημιουργικότητας των παιδιών, αποτελούμενα από ιστορίες που αφηγούνται τα ίδια, με τις ζωγραφιές, τις φωνές και τις χειρονομίες τους, οι οποίες αποτυπώνονται στην οθόνη στην οποία μετακινούνται δισδιάστατες αναπαραστάσεις ζώων, χαρακτήρων και αντικειμένων με τη μέθοδο drag and drop.

Οι εκπαιδευτικοί των 10 σχολείων συμμετείχαν, επομένως, σε κάθε φάση: από την αρχική εκπαίδευση, στις συναντήσεις σχεδιασμού, μέχρι τον πειραματισμό και τον απολογισμό των πρακτικών. Η ερευνητική πορεία περιελάμβανε επομένως τέσσερις διαφορετικές φάσεις:

• Φάση Ι – Το αρχικό πρόβλημα και η ανάλυση του συγκειμένου
• Φάση ΙΙ – Η ψηφιακή αφήγηση και ο διδακτικός σχεδιασμός
• Φάση ΙΙΙ – Πειραματισμός
• Φάση IV – Διάχυση των αποτελεσμάτων